İrevani: İran Afganistan'da Barışı Desteklemek İçin Komşularıyla İşbirliği Yapmaya Kararlıdır

Tesnim Haber Ajansı- İran İslam Cumhuriyeti'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçisi ve Daimi Temsilcisi Emir Said İrevani, BM Güvenlik Konseyi'nin "Afganistan'daki durum" konulu toplantısında, İran'ın politikasını dile getirdi.
İran temsilcisinin New York'taki konuşmasının metni aşağıdaki şekildedir:
"Birleşmiş Milletler'in çabalarına ve fiili otoritelerin aldığı önlemlere rağmen Afganistan'daki durum zorlu olmaya devam ediyor.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri'nin son raporunun (S/2024/196) tahminine göre, Afganistan nüfusunun yarıdan fazlası, yani yaklaşık 23,7 milyon kişi, 2024 yılında insani yardıma ihtiyaç duyacak.
2023'te hanelerin yüzde 65'ini etkileyen ekonomik kırılganlık, bu ülkede ciddi gıda güvensizliğine neden olmaya devam ediyor. Terörizm, uyuşturucu kaçakçılığı ve sınır kontrollerindeki eksiklikler gibi zorluklar Afganistan ve komşularının istikrarını tehdit etmeye devam ediyor.
Terörist grupların tehdidi komşuları endişelendiriyor. Ne yazık ki fiili yetkililer terörle mücadele konusundaki taahhütlerini henüz yerine getirmiş değiller.
Afganistan'ın ana komşularından biri olan İran İslam Cumhuriyeti, yasadışı göç alanında zorluklarla karşılaşmaya devam ediyor. Milyonlarca Afgan'ın İran'a göç etmesi, yaptırımlar nedeniyle omuzlarımıza bir yük daha ekledi. Ne yazık ki uluslararası toplum ve tek tek ülkeler bu konuya çok az hassasiyet gösteriyor.
Ayrıca yaptırım bahanesiyle İran İslam Cumhuriyeti'nin en temel sınır gözetleme ekipmanlarına dahi erişimi engellendi.
Bu durum, komşu ülkelerin ve uluslararası toplumun Afganistan'a ilişkin farklı önceliklerini ve kaygılarını vurgulamaktadır.
Bu arada, fiili yetkililer etnik ve siyasi katılım tartışmasını etkili bir şekilde ilerletemedi. Bunun yerine kadınlara ve kız çocuklarına daha sıkı kısıtlamalar getirdiler ve eğitim fırsatlarını sınırladılar. Üstelik BM raporunun da doğruladığı gibi Hazara Şiileri gibi azınlıklara yönelik saldırılar devam ediyor.
Afganistan Özel Elçileri'nin Doha'daki son konferansında (18-19 Şubat 2024) belirtildiği gibi, fiili yetkililerle sürekli uluslararası katılımın sürdürülmesi, Afganistan'daki zorluklarla yüzleşmek ve durumu iyileştirmek için çok önemlidir.
Bu bağlamda İran, Genel Sekreter'in bu etkileşimi daha tutarlı, koordineli ve organize bir yaklaşımla güçlendirme yönündeki çabalarını ve girişimini takdirle karşılamaktadır.
Fiili otoritelerle etkileşime geçmeyi amaçlayan tüm girişimlerde, komşu ülkelerin meşru kaygılarına öncelik verilmesinin ve bunların dikkatle ele alınmasının önemini vurguluyoruz.
Bu kaygılar arasında kapsayıcı bir hükümet oluşturulması, tüm etnik grupların haklarının korunması, terörist gruplarla mücadele, yasadışı göçün önlenmesi ve uyuşturucu üretimi ve kaçakçılığının ele alınması yer alıyor. Bu kaygılar, olumlu unsurları vurgulayan ve fiili yetkililerle tutarlı etkileşimi öneren bağımsız değerlendirmeye kısmen yansıtılmıştır.
Afganistan'da kapsayıcı bir hükümete sahip olmak, çatışmaların durdurulması ve komşu ülkelere giden Afgan mültecilerin sayısının azaltılması gibi birçok sorunun çözülmesine yardımcı olabilir.
Kapsayıcı bir hükümet aynı zamanda Afganistan'da istikrar ve güvenlik için bir temel oluşturabilir ve insan haklarının, özellikle de kadın haklarının korunmasına yardımcı olabilir.
İran İslam Cumhuriyeti, Afgan halkının yaşamlarını iyileştirmek ve mültecileri geri göndermek için kapsayıcı bir hükümetin işaretini değerlendiriyor; bu durum ne yazık ki son iki yılda daha da kötüleşti ve bizim için ciddi zorluklar yarattı.